Czym jest klub sportowy?
Klub sportowy stanowi podstawową formę organizacyjną prowadzenia działalności sportowej w Polsce. To właśnie w ramach klubu zawodnicy trenują, rywalizują w rozgrywkach i rozwijają swoje talenty. Zgodnie z ustawą o sporcie (SportU), klub sportowy zawsze działa jako osoba prawna. Nie można go prowadzić jako jednoosobowej działalności gospodarczej. Alternatywą dla klubu sportowego jest działalność indywidualna zawodnika, który nie będąc członkiem klubu, bierze udział we współzawodnictwie sportowym.
Formy prawne klubu sportowego
Ustawodawca nie przewidział jednej, konkretnej formy organizacyjno-prawnej klubu. Najczęściej wybierane formy to:
- stowarzyszenie,
- uczniowski klub sportowy (UKS),
- fundacja,
- spółdzielnia,
- spółka prawa handlowego (np. z o.o. lub akcyjna).
Kluby sportowe, w liczbie co najmniej 3, mogą tworzyć związki sportowe (art. 6 ust. 1 SportU). Mogą też być członkami polskiego związku sportowego (art. 8 ust. 1 SportU), jeżeli w danym sporcie taki funkcjonuje. Klub sportowy może działać w ramach form prawnych o różnym stopniu złożoności. Od stowarzyszenia, poprzez fundację czy spółdzielnię, aż do spółek handlowych. Wybór zależy od potrzeb założycieli oraz potencjału organizacyjnego, Najpowszechniejszą formą prawną działalności klubu sportowego, jest stowarzyszenie. Uzasadnieniem takiego stanu sprawy wydaje się być uproszczony w stosunku do pozostałych sposób tworzenia oraz wymagania dotyczące jego funkcjonowania.
Klub sportowy jako stowarzyszenie
Utworzenie i prowadzenie działalności klubu sportowego w formie stowarzyszenia reguluje ustawa Prawo o stowarzyszeniach (Pr.Stow.). Do założenia stowarzyszenia potrzeba minimum 7 osób, które uchwalają statut. Następnie powołują komitet założycielski albo władze stowarzyszenia. Wszyscy członkowie stowarzyszenia podpisują wniosek o wpis do Krajowego Rejestru Sądowego, który następnie składa zarząd. Do wniosku załącza się statut, listę założycieli, protokół z czynności wyboru władz i adres siedziby. Sąd rejestrowy wydaje postanowienie o wpisie klubu w formie stowarzyszenia do Krajowego Rejestru Sądowego po stwierdzeniu, że jego statut jest zgodny z przepisami prawa, a założyciele spełniają wymagania określone ustawą. Klub uzyskuje osobowość prawną po wpisaniu go do Krajowego Rejestru Sądowego. Od tego momentu może prowadzić działalność sportową, ubiegać się o dotacje czy rejestrować drużyny w związkach sportowych.
Uczniowski klub sportowy
Uczniowski klub sportowy jest szczególnym rodzajem klubu sportowego. Najczęściej można spotkać tę formę działalności w sporcie dzieci i młodzieży, z uwagi na prostszą procedurę, pozwalającą szybciej rozpocząć działalność. UKS podlega wpisowi do ewidencji prowadzonej przez starostę właściwego ze względu na siedzibę klubu, a nie do Krajowego Rejestru Sądowego. Wpisu do ewidencji dokonuje się na podstawie wniosku, a sam wpis następuje w drodze decyzji administracyjnej. Z chwilą wpisania do ewidencji uczniowski klub sportowy uzyskuje osobowość prawną.
O ile rejestracja UKS jest prosta, to problematyczna może być kwestia przerejestrowania go między ewidencjami prowadzonymi przez różnych starostów (w przypadku zmiany siedziby klubu), a także między ewidencją a Krajowym Rejestrem Sądowym (np. z powodu chęci podjęcia działalności gospodarczej). Tej kwestii nie regulują ani przepisy SportU, ani wydanego na ich podstawie rozporządzenia Ministra Sportu i Turystyki w sprawie ewidencji klubów sportowych. Doprowadziło to do wykształcenia różnej w tym zakresie praktyki organów, w tym do negowania przez starostów takiej możliwości i wymuszania na klubach ich likwidacji oraz ponownego utworzenia z wpisem do ewidencji prowadzonej przez starostę właściwego ze względu na nową siedzibę klubu. Brak jest również możliwości przerejestrowania klubu z ewidencji prowadzonej przez starostę do Krajowego Rejestru Sądowego.
Uczniowski klub sportowy może zostać założony przez co najmniej 3 założycieli, ale nie mogą być nimi uczniowie. Sam katalog uprawnień uczniów jako członków UKS, uzależniony jest od ich wieku. Osoby poniżej 16 roku życia mogą (za zgodą przedstawicieli ustawowych) należeć do UKS, bez czynnego i biernego prawa wyborczego do władz klubu oraz bez prawa udziału w walnych zgromadzeniach. Młodzież od 16 do 18 roku życia, może należeć do UKS i korzystać z czynnego i biernego prawa wyborczego, z tym że zarząd klubu w większości stanowić muszą osoby pełnoletnie.
Fundacja i spółdzielnia sportowa
Klub sportowy może być również utworzony jako fundacja lub spółdzielnia. Takie rozwiązania spotyka się rzadziej, ale bywają atrakcyjne w przypadku szczególnych celów statutowych (np. promowanie sportu osób z niepełnosprawnościami) lub gdy działalność opiera się na wspólnej aktywności członków. Zasady tworzenia i działania klubu sportowego w formie fundacji reguluje ustawa o fundacjach, zaś w formie spółdzielni – ustawa Prawo spółdzielcze.
Fundacja
Fundacja ustanawiają osoby fizyczne niezależnie od ich obywatelstwa i miejsca zamieszkania bądź osoby prawne mające siedziby w Polsce lub za granicą. Siedziba powinna znajdować się w Polsce. Oświadczenie woli o ustanowieniu fundacji składa się w formie aktu notarialnego. Forma ta nie jest wymagana, jeżeli ustanowienie fundacji następuje w testamencie.
Klub sportowy w formie fundacji działa na podstawie przepisów ustawy o fundacjach oraz statutu, w treści którego znajduje się zapis, że celem fundacji jest prowadzenie klubu sportowego. Dodatkowo w statucie należy określić: sposób nabycia członkostwa, prawa i obowiązki członków, sposób wyboru władz klubu oraz wysokość ewentualnej składki członkowskiej.
Założenie klubu sportowego działającego w formie fundacji niesie za sobą szereg korzyści. Najważniejszym wydaje się być fakt, że do jej powołania wystarczy tylko jedna osoba będąca założycielem. W przypadku stowarzyszenia wymaga się minimum 7 osób. Klub sportowy w formie fundacji powstaje z chwilą wpisu do Krajowego Rejestru Sądowego. Sąd dokonuje wpisu do rejestru po stwierdzeniu, że czynności prawne stanowiące podstawę wpisu zostały podjęte przez uprawnioną osobę lub organ i są ważne oraz po stwierdzeniu, że cel i statut fundacji są zgodne z przepisami prawa.
Działalnością klubu sportowego w formie fundacji kieruje zarząd, który także reprezentuje klub na zewnątrz.
Spółdzielnia
Klub sportowy w formie spółdzielni oznacza dobrowolne zrzeszenie nieograniczonej liczby osób, o zmiennym składzie osobowym i zmiennym funduszu udziałowym, prowadzące – w interesie swoich członków – wspólną działalność gospodarczą. Osoby zamierzające założyć spółdzielnię (założyciele) uchwalają statut spółdzielni, potwierdzając jego przyjęcie przez złożenie pod nim swoich podpisów oraz dokonują wyboru organów spółdzielni, których wybór należy w myśl statutu do kompetencji walnego zgromadzenia lub komisji organizacyjnej w składzie co najmniej trzech osób. Liczba założycieli nie może być mniejsza niż 10 – w przypadku osób fizycznych oraz 3 – jeśli założycielami są osoby prawne. Po utworzeniu spółdzielni, liczba członków nie może być niższa.
Klub sportowy w formie spółdzielni może działać od momentu wpisu do Krajowego Rejestru Sądowego.
Klub sportowy jako spółka kapitałowa
Profesjonalne kluby sportowe często działają w formie kapitałowej. Jest to forma prawna charakterystyczna dla klubów sportowych o dużym stopniu profesjonalizacji. Kluby te biorą udział we współzawodnictwie sportowym na najwyższym szczeblu, dysponują dużym kapitałem oraz czerpią zyski z prowadzonej działalności sportowej.
Spółki kapitałowe w polskim prawie mamy trzy: spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością, spółkę akcyjną i prostą spółkę akcyjną. Na pewno kojarzysz mnóstwo podmiotów z „S.A.” lub „sp. z o.o.” na końcu nazwy i zapewne możesz mieć problem ze skojarzeniem klubu sportowego z dopiskiem „P.S.A.”. I słusznie, ale o tym później.
Kapitałowe spółki handlowe są znacznie bardziej złożoną formą prawną działalności klubu sportowego. Ustawodawca wprowadza nawet obowiązek działania klubu sportowego w formie spółki z ograniczoną odpowiedzialnością lub spółki akcyjnej klubom sportowym wchodzącym w skład ligi zawodowej w grach zespołowych (art. 15 ust. 3 SportU). Jest to wyjątek od ogólnej zasady dowolności formy prawnej działalności klubu sportowego. Ustawodawca nie wspomina w ustawie o prostych spółkach akcyjnych.
Zasady tworzenia i działania klubów sportowych prowadzących działalność sportową w formie spółki kapitałowej, reguluje Kodeks spółek handlowych.
Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością
Może być utworzona przez jedną albo więcej osób. Kapitał zakładowy spółki powinien wynosić co najmniej 5 000 zł, a wartość jednego udziału co najmniej 50 zł. Do powstania spółki z ograniczoną odpowiedzialnością konieczne jest zawarcie umowy i wniesienie kapitału w wysokości co najmniej równej wysokości kapitału zakładowego. Jeśli kapitał wynosi 5 000 zł, należy wpłacić co najmniej 5 000 zł. Jeśli wynosi 150 000 zł, nawet wpłacić co najmniej 150 000 zł. Udziały można objąć za wyższą kwotę, wtedy nadwyżka przechodzi na kapitał zapasowy spółki (agio).
Wspólnicy spółki powołują zarząd, który prowadzi sprawy spółki i reprezentuje ją na zewnątrz. Można także ustanowić radę nadzorczą lub komisję rewizyjną, jeśli przewidziano funkcjonowanie tych organów w umowie. Obowiązkowo należy powołać jeden z tych organów, jeśli kapitał zakładowy przekracza kwotę 500 000 zł lub wspólników jest więcej niż 25. Zarząd zgłasza wniosek o rejestrację spółki do Krajowego Rejestru Sądowego. Z chwilą wpisu przez sąd do rejestru, powstaje klub sportowy.
Prowadzenie klubu sportowego w formie spółki z o.o. jest wygodne dla klubów średniej wielkości, które chcą prowadzić działalność gospodarczą na szerszą skalę.
Spółka akcyjna
Spółka akcyjna także może być zawiązana przez jedną albo więcej osób. Natomiast nie może być zawiązana wyłącznie przez jednoosobową spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością. Kapitał zakładowy spółki powinien wynosić co najmniej 100 000 zł. Zawiązanie spółki powstaje z chwilą objęcia wszystkich akcji. Jest to czynność niezbędna do powstania spółki. Oprócz objęcia akcji, do powstania spółki akcyjnej konieczne jest podpisanie statutu przez założycieli, wniesienia przez akcjonariuszy wkładów na pokrycie całego kapitału zakładowego, ustanowienie zarządu i rady nadzorczej oraz oczywiście – wpis do rejestru. Wniosek do KRS o rejestrację spółki jest podpisany przez wszystkich członków i zgłaszany przez Zarząd. Klub sportowy powstaje z chwilą wpisu do rejestru.
Tę formę prowadzenia klubu sportowego, wybierają najczęściej duże, profesjonalne kluby, które chcą prowadzić działalność gospodarczą na szeroką skalę. Forma ta pozwala na emisję akcji i szerokie finansowanie działalności sportowej.
Prosta spółka akcyjna
Prosta spółka akcyjna, czyli nasza wisienka na torcie. Jest to bardzo ciekawa forma prowadzenia klubu sportowego, z uwagi na brzmienie art. 3 ust. 2 ustawy o sporcie, który stanowi, że klub sportowy działa jako osoba prawna. Prosta spółka akcyjna, zgodnie z brzmieniem art. 12 k.s.h., od momentu wpisu do rejestru przedsiębiorców staje się osobą prawną. Oznacza to, że spełniony zostaje wymóg wskazany w art. 3 ust. 2 SportU. Na tej podstawie stwierdzić można, że klub sportowy może funkcjonować jako prosta spółka akcyjna. Odmienny wniosek możemy wysnuć po zapoznaniu się z § 5 ust. 1 uchwały Zarządu Polskiego Związku Piłki Nożnej o członkostwie.
Biorąc go na tapet, stwierdzić należy, że klub sportowy nie może działać w formie prostej spółki akcyjnej. Z ust. 2 wynika, że„dopuszczenie do współzawodnictwa w sporcie piłki nożnej klubu piłkarskiego jako osoby prawnej działającej w innej, niż przewidziana w ust. 1, formie prawnej wymaga decyzji Zarządu PZPN, podjętej po przedstawieniu stosownych opinii przez Komisję d.s. Licencji Klubowych PZPN i Komisję d.s. Prawnych PZPN„.
Dla kontrastu, Polski Związek Piłki Siatkowej wymaga od klubu jedynie posiadania osobowości prawnej, więc nie ma wątpliwości, że klub sportowy działający w formie prostej spółki akcyjnej, może brać udział w rozgrywkach organizowanych przez PZPS.
W mojej ocenie, nie ma przeciwwskazań do powołania klubu sportowego w formie prostej spółki akcyjnej. W przypadku piłki nożnej konieczne będzie uzyskiwanie decyzji Zarządu PZPN, przed przystąpieniem do wspłzawodnictwa sportowego.
Klub sportowy może działać jako PSA na każdym szczeblu rozgrywek z wyjątkiem lig zawodowych (np. PlusLiga, Tauron Liga, Ekstraklasa), co wynika ze wspomnianego art. 15 ust. 3 SportU. W przypadku awansu do ligi zawodowej, konieczna będzie zatem zmiana formy na spółkę akcyjną lub z ograniczoną odpowiedzialnością.
Prostą spółkę akcyjną tworzy jedna albo więcej osób w każdym celu prawnie dopuszczalnym, chyba że ustawa stanowi inaczej. Wyłącznie jednoosobową spółka z ograniczoną odpowiedzialnością nie może założyć prostej spółki akcyjnej. Akcje są obejmowane w zamian za wkłady pieniężne lub niepieniężne.
Do powstania spółki wymagane jest: zawarcie umowy spółki, ustanowienie organów, wniesienie wkładów na pokrycie kapitału w wysokości min. 1 zł oraz wpis do rejestru.
Uproszczona emisja akcji umożliwia łatwiejsze pozyskiwanie inwestorów, a same akcje mogą być pozyskiwane także przez kibiców. Dodatkowym plusem jest niski kapitał zakładowy – 1 zł, a nie 5 000 zł, jak w przypadku spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, czy 100 000 zł, jak w przypadku spółki akcyjnej.
Prosta spółka akcyjna to atrakcyjna forma dla klubów sportowych, które chcą się rozwijać, przyciągać inwestorów i budować społeczność kibiców, a jednocześnie nie działają jeszcze w ligach zawodowych. W świecie piłki nożnej jednak, każda forma prawna działania klubu sportowego, inna niż PSA, wydaje się być lepszą opcją prowadzenia klubu sportowego.
Podsumowanie
Klub sportowy to nie tylko drużyna i treningi. Klub sportowy jest przede wszystkim organizacją z jasno określoną podstawą prawną. Stowarzyszenia są najczęściej wybieraną formą prawną funkcjonowania klubów, ale wraz z rozwojem może działać w bardziej profesjonalnych formach, np. jako fundacja czy spółka prawa handlowego. Wybór formy zależy od potrzeb, skali działalności i ambicji założycieli.
A jeśli Ty chcesz założyć klub sportowy, zapraszam do kontaktu poprzez formularz.