Sport to nie tylko emocje i rywalizacja, ale i ogromny biznes. W jego centrum znajdują się prawa własności intelektualnej, tj. znaki towarowe, prawa autorskie, patenty i wzory przemysłowe. Bez nich niemożliwa byłaby ochrona marek klubów, zawodników czy organizacji.
Znaki towarowe w sporcie
Znakiem towarowym może być każde oznaczenie, które można przedstawić w sposób graficzny, jeżeli oznaczenie takie nadaje się do odróżnienia towarów jednego twórcy od towarów innego twórcy. Znakiem towarowym może być nie tylko logo czy nazwa, ale także kolor czy forma produktu. W sporcie chronione są np.:
- nazwy i herby klubów (np. Projekt Warszawa),
- oznaczenia federacji (np. UEFA, PZPN),
- nazwy rozgrywek (np. PlusLiga),
- pseudonimy i oznaczenia zawodników (np. „CR7”).
Naruszenie prawa ochronnego na znak towarowy oznacza ryzyko żądania odszkodowania, a nawet odpowiedzialności karnej. Naruszenia praw ochronnych na znak towarowy mogą skutkować roszczeniem cywilnoprawnym przeciwko osobie, która naruszyła to prawo, roszczeniem o zaniechanie naruszania, wydanie bezpodstawnie uzyskanych korzyści, naprawienia wyrządzonej szkody, o ile była zawiniona.
Symbolika olimpijska i paraolimpijska
Szczególną ochroną objęte są nazwy i symbole olimpijskie oraz paraolimpijskie. W Polsce wyłączne prawa do ich używania ma odpowiednio PKOl i Polski Komitet Paraolimpijski (art. 25 ust. 3 i art. 26 ust. 2 pr.sport.). Nieuprawnione ich wykorzystanie to nie tylko naruszenie prawa, ale i wykroczenie.
Prawa autorskie
Przedmiotem prawa autorskiego jest w polskim ustawodawstwie każdy przejaw działalności twórczej o indywidualnym charakterze, ustalony w jakiejkolwiek postaci, niezależnie od wartości, przeznaczenia i sposobu wyrażenia (utwór). Mogą być wyrażone słowem, symbolem, znakiem. Na gruncie prawa sportowego, ochroną autorską objęte mogą być m.in.:
- projekty odzieży sportowej i sprzętu,
- architektura hal i stadionów,
- transmisje telewizyjne i zdjęcia sportowe,
- slogany reklamowe, gry komputerowe czy nawet unikalne koncepcje imprez sportowych.
Twórca, którego autorskie prawa osobiste zostały zagrożone cudzym działaniem, może żądać zaniechania tego działania, dopełnienia czynności potrzebnych do usunięcia jego skutków, w szczególności poprzez złożenie publicznego oświadczenia o odpowiedniej treści i formie. Jeżeli naruszenie było zawinione, twórca może domagać się także zadośćuczynienia za doznaną krzywdę lub zobowiązania sprawcy do uiszczenia odpowiedniej sumy pieniężnej na wskazany przez twórcę cel społeczny.
Nie wszystko jednak jest utworem. Terminarze czy bilety wstępu zwykle nie spełniają wymogu twórczości.
Patenty i wzory przemysłowe
Nowe technologie w sporcie, np. innowacyjny sprzęt czy rozwiązania techniczne, podlegają ochronione jako wynalazki lub wzory przemysłowe.
Podsumowanie: własność intelektualna w sporcie to nie tylko formalności, ale także fundament ochrony marek i ogromnych wartości biznesowych.